Architektura miast IX: Architektura przemysłowa i architektura poprzemysłowa w XIX i XX wieku – materiały pokonferencyjne
Na architekturę przemysłową powstającą w XIX i XX wieku można spoglądać dzisiaj z kilku perspektyw. Traktowana przez wielu jej ówczesnych odbiorców jako wyraz industrialnej brzydoty, była swego rodzaju dziejową koniecznością, wynikiem gwałtownego rozwoju gospodarczego miast, związanego z ich uprzemysławianiem. Często brutalnie wkraczała w istniejącą tkankę architektoniczną, zaburzając pewien utrwalony, czasem od wielu wieków, miejski układ przestrzenny. Budynki fabryk czy inne, większych bądź mniejszych zakładów, wyznaczały na mapie miast nowe punkty odniesienia – zarówno w wymiarze fizycznym, jak i symbolicznym. Z drugiej strony nowe obiekty – jak chociażby miejskie wodociągi czy gazownie – przyczyniały się do diametralnej poprawy jakości życia mieszkańców miast. Dzisiaj, gdy w wyniku różnych procesów o charakterze globalnym, dawne fabryki i zakłady przeszły do historii, pojawia się często problem z ich zagospodarowaniem. Nie wchodząc w skomplikowane zagadnienia natury konserwatorsko-rewitalizacyjnej, które pojawiły się również w zebranych w wydawnictwie artykułach, należałoby zwrócić
uwagę, że architektura przemysłowa i poprzemysłowa XIX i XX wieku to często przykład solidnego – choć może o specyficznej estetyce, podyktowanej funkcją i formami architektonicznymi – rzemiosła budowlanego. I w tym wymiarze, pomijając wszystkie inne okoliczności związane z jej obecnością, powinna być również obecnie, w dobie budowlanej tymczasowości, postrzegana.
Zbiór studiów obejmuje następujące opracowania:
- Joanna Kucharzewska: Od fabryki pierników Gustawa Weese do Muzeum Toruńskiego Piernika – historia powstania fabryki przy ulicy Strumykowej 4 w Toruniu i jej współczesnej adaptacji
- Jakub Jastrzębski: Krakowska fabryka Marcina Peterseima i jej budynki
- Rafał Kubiak: Zabudowania Nasycalni Podkładów Kolejowych w Solcu Kujawskim – utracone dziedzictwo
- Łukasz Wojtecki: Takie buty z Solca. Fabryka Obuwia w Solcu Kujawskim
- Adam Kosecki: Stacja wodociągowa SW1 „Las Gdański” w Bydgoszczy – kooperacja przemysłu i kultury
- Agata Józefiak: Młyn Rothera jako przykład adaptacji XIX-wiecznego obiektu poprzemysłowego do współczesnych funkcji
- Radosław Michna: Firma C.A. Franke w Bydgoszczy. Historia, działalność, architektura
- Marcin Kędzierski: Różne losy architektury przemysłowej w Gnieźnie. Od upadku i dewastacji po rewitalizację
- Tomasz Kalinowski: Powstanie i rozwój dzielnicy przemysłowej na przykładzie Jakubskiego Przedmieścia w Toruniu
- Karolina Mrowińska: Zespół przemysłowy w Lubiczu Dolnym – zarys historii i problematyka konserwatorska
- Robert Gaweł: Krakowskie „garage” 1903–1939
- Agnieszka Szypulska: Przemysł w domu. Industrialny wystrój wnętrz w Polsce
